Pani Marszałek! Wysoka Izbo!
Projekt ustawy w sprawie zmiany ustawy – Prawo o stowarzyszeniach i niektórych innych ustaw wprowadza liczne ułatwienia w zakładaniu stowarzyszeń zarówno zwykłych, jak i rejestrowanych w sądzie, a także w rozszerzaniu uprawnień tych stowarzyszeń oraz ułatwienia dotyczące form ich działalności. Chociażby z tego powodu ustawa generalnie zasługuje na poparcie.
Na posiedzeniu komisji, po przeprowadzonej dyskusji, zostały zgłoszone uwagi i poprawki. Dwie poprawki, które uzyskały poparcie, były zgłoszone przez członków komisji. Oprócz tego przegłosowane i poparte przez członków komisji zostały liczne, ale drobniejsze, na ogół redakcyjne, poprawki zaproponowane przez Biuro Legislacyjne Senatu.
Dwie zasadnicze poprawki, które były przedmiotem dyskusji – co doprowadziło do tego, że zostały one przyjęte w głosowaniu, choć jednak nie jednomyślnie – sprowadzają się do tego, żeby… Po pierwsze, chodzi o to, by wykreślić z projektowanej ustawy przepis, który daje prawo do tego, ażeby członkowie zarządów stowarzyszeń mogli być zatrudniani za wynagrodzeniem w tych właśnie stowarzyszeniach, a więc praktycznie przez siebie samych, a to dlatego, że jeżeli nawet projekt takiego zatrudnienia członka zarządu stowarzyszenia miałby być zatwierdzony przez walne zgromadzenie stowarzyszenia, to – z uwagi na to, że ustawa bardzo obniża próg liczbowy osób mogących być założycielami stowarzyszenia do zaledwie trzech osób w przypadku stowarzyszenia zwykłego i do siedmiu osób w przypadku stowarzyszenia rejestrowanego w sądzie – i tak oznaczać to będzie właściwie tożsamość zarządu stowarzyszenia i zgromadzenia generalnego tego stowarzyszenia. A więc pierwsza poprawka ma na celu wykreślenie możliwości zatrudniania za wynagrodzeniem członków zarządu do pracy w tym zarządzie. Większość komisji uznała, że cechą podstawową, fundamentalną stowarzyszeń – sama ustawa tak zresztą mówi – jest to, że w stowarzyszeniu praca jest społeczna. A praca za wynagrodzeniem w stowarzyszeniu, wobec praktycznie nieograniczonej możliwości określania wysokości tego wynagrodzenia, jest sprzeczna z podstawowym charakterem społecznym stowarzyszeń.
Druga poprawka dotyczy przewidzianych przez ustawę możliwości zaciągania zobowiązań przez stowarzyszenia. W dyskusji przeważył taki punkt widzenia, że taka możliwość, takie uprawnienie byłoby bardzo ryzykowne dla stowarzyszeń. Stowarzyszenia na ogół nie posiadają majątku – jeżeli nawet posiadają, to bardzo niewielki – a już na pewno nie posiadają go stowarzyszenia zwykłe. Zatem ustawowe umożliwienie zaciągania zobowiązań, praktycznie bez żadnych ograniczeń i bez żadnych gwarancji, oznaczać po prostu będzie umożliwienie zadłużania się przez te stowarzyszenia, czasami nawet – bo wykluczyć tego nie można – w sposób nieodpowiedzialny, co może bardzo podważyć status stowarzyszeń. Co więcej, jeżeli wziąć pod uwagę to, że w innym miejscu ustawa przewiduje, że członkowie stowarzyszenia odpowiadają własnym majątkiem za długi tego stowarzyszenia, to oznaczać mogłoby to, że obywatele staliby się pewnie bardziej ostrożni w zakładaniu stowarzyszeń, wiedząc, że zarząd może je zadłużyć w sposób nieodpowiedzialny, a potem wszyscy członkowie stowarzyszenia byliby za ten dług odpowiedzialni.
Te dwie poprawki zostały przegłosowane przez komisję, przyjęte większością głosów i rekomenduję je Wysokiemu Senatowi. Jeśli chodzi o poprawki wymienione w projekcie uchwały w punktach od pierwszego do czternastego, to proponujemy, by te zaproponowane przez Biuro Legislacyjne, ze względu na ich charakter, w przeważającej mierze redakcyjny, były poddane pod głosowanie łącznie. Ale co do poprawki drugiej i poprawki ósmej, które scharakteryzowałem bardziej szczegółowo, to proponujemy, żeby były one przegłosowane odrębnie. Co do całości, czyli po uwzględnieniu tych poprawek, to komisja wypowiedziała się za poparciem ustawy. Dziękuję. (Oklaski)